Co jest najważniejsze w relacjach? Czy są jakieś uniwersalne wartości, które im służą?

- W związku podstawą jest rzecz jasna miłość, ale samo uczucie, gdy brak pewnych atrybutów, może okazać się raniące. Warto też uściślić czym miłość nie jest, bo zdarza się nam mylić ją z czysto fizycznym pożądaniem, chęcią posiadania drugiej osoby na własność, lekiem na samotność i kompleksy. Na pewno trudno mówić o dobrej relacji, w której nie ma miejsca na wolność, którą rozumiem jako nieograniczanie rozwoju partnera poprzez zaborczość, także bez zaufania, szacunku, czułości, zaangażowania, troski o wspólne dobro.
W szerzej pojętych relacjach ważna jest życzliwość, szacunek, wsparcie. Bez względu na to, czy mowa o przyjacielu, czy koledze z pracy, te elementy są ważne.
Co najbardziej psuje relacje, a z drugiej strony, co sprawia, że są one dobre?

- Pomijam podstawowe przyczyny psucia relacji, takie jak wszelkiego rodzaju przemoc czy choćby brak szacunku, emocjonalny chłód, egoizm, bezpodstawna zazdrość itp.
Z tych mniej oczywistych, według mnie najważniejszą jest brak prawdziwej bliskości i otwartej komunikacji. Kiedy unikamy dzielenia się tym, co ważne, oddzielamy się. Tworzymy dystans.

Jeśli na przykład kobieta w związku obawia się, że po latach nie jest już tak atrakcyjna dla partnera, jak na początku, może zaklinać czas, robiąc sobie niezliczone zabiegi kosmetyczne i kupować drogie ciuchy. To jest wchodzenie w obszar lęku. Płynie on właśnie z poczucia oddzielenia.

Może także postawić na bliskość i powiedzieć „kochanie, obawiam się, że nie jestem już dla ciebie tak atrakcyjna, jak kiedyś”. Partner dostaje wtedy ważną informację i może zrobić coś, żeby ona poczuła się bezpieczna i kochana. To działa w obie strony, bo także mężczyźni przeżywają i ukrywają osobiste kryzysy, niepowodzenia, obawy, w których otrzymanie wsparcia byłoby bardzo cenne. Przyznanie się do pewnych słabości jest okazaniem swojej bezbronności, ale bliskość buduje się na emocjonalnej prawdzie. Takie rzeczy cementują związek i wzbogacają go. Tam, gdzie jest bliskość i otwartość, miłość ewoluuje.
Związkowi nie służy także nieautentyczna motywacja. Kobiety często próbują (jeszcze nadal tak jest) być idealnymi partnerkami. Piękne, zadbane, dobrze zarabiające i utrzymujące dom na najwyższym poziomie. Robią mnóstwo rzeczy wymagających nadmiernego wysiłku, ale uważają, że to czyni je oraz związek wyjątkowymi. Coraz bardziej męczą się byciem nieustannie w „trybie dostępności”.

Tymczasem staranie się „za bardzo” szkodzi relacji. Rodzi frustrację obu stron. Jedna z czasem czuje się wykorzystywana, a drugiej ciąży bycie dłużnikiem. Czasem pojawiają się w takim związku słowa: „po tym wszystkim, co dla ciebie robię.”, które są rodzajem emocjonalnego szantażu. Dobrym rozwiązaniem jest równowaga, gdy oboje się angażujemy i oboje mamy jeszcze czas i chęć na własne aktywności, to co nas buduje i czyni interesującymi. Nawet tam, gdzie panuje symetria, całkowite udomowienie najpierw może wydawać się taką szczęśliwą zatoczką, ale potem zamienia się w stojący staw. Brak dopływu bodźców usypia i generuje nudę.

Równie szkodliwym przeciwieństwem jest jazda na automatycznym pilocie, czyli sytuacja, w której jedno z partnerów lub oboje zakładają, że skoro już są razem, to meta została osiągnięta, więc zapominają o tym, co było dla nich atrakcyjne i zaczynają jedynie zarządzać codziennością. Ich rozmowy dotyczą głównie wymiany samochodu, malowania sufitu w kuchni i ewentualnie wyboru opcji na wakacje. Miłość, wrzucona do schowka z niepotrzebnymi rzeczami, powoli pokrywa się kurzem.

Jak można poprawić złe relacje? Np. między sąsiadami?

- Zakładając, że można je poprawić, bo do tego potrzebna jest dobra wola z obu stron, warto zacząć od próby zrozumienia. Konflikt wynika z odmienności poglądów. Dopóki dzielimy je na własne oraz mylne, nie dojdziemy do consensusu.
Jeśli powodem złych relacji jest konkretna sprawa, np. parkowanie samochodu w niewłaściwym miejscu, postarajmy się ustalić zasady, zamiast krzyczeć.

W rozmowie z sąsiadem, ale także członkiem rodziny, kiedy już do niej dojdzie, unikajmy obwiniania, gdyż doprowadzi to do kolejnego pojedynku i eskalacji emocji. Dobrym pomysłem jest tak zwane parafrazowanie, czyli dialog, w którym używamy zwrotów używanych przez osoby, z którymi rozmawiamy. Zanim wysuniemy swój kontrargument, mówimy: - Rozumiem, że parkuje pan tutaj, gdyż ma pan bliżej do domu, jednak moi goście nie mają gdzie się zatrzymać itp. W ten sposób obie strony dają sobie sygnał, że słuchają siebie nawzajem i wymieniają się rzeczowymi informacjami. Łatwiej też ustalić kompromis.

W związku warto odwoływać się do własnych emocji, zamiast atakować. Zamiast mówić „ty nigdy nie robisz tego, o co cię proszę” lepiej powiedzieć „jest mi przykro, kiedy lekceważysz moje prośby”.
Ponadto jeśli chcemy, żeby kontakty z otoczeniem były dobre, nie oczekujmy, że wyłącznie inni będą o nie zabiegać. Uśmiech, życzliwy gest w stosunku do sąsiada, a nawet obcej osoby powinny stać się normą.

Na jakie sprawy powinniśmy być wyjątkowo wyczuleni w codziennym zabieganiu, czego nie powinniśmy zaniedbywać w relacjach?

- Jak wspomniałam, nie ograniczajmy się do spraw technicznych: co kupić i co naprawić. Okazywanie uczuć buduje emocjonalne bezpieczeństwo. Ważne jest więc, aby partner czuł, że nam na nim zależy. Na co dzień potrzebne są małe gesty i wspólne aktywności tworzące bliskość. Można na przykład przeczytać tę samą książkę, pójść do kina i podyskutować o filmie. Sekretem udanych związków jest też celebrowanie sukcesów i udzielanie sobie wsparcia oraz zachęty do realizacji marzeń.

Pamiętajmy, że w partnerstwie istnieje wzajemna zależność, więc ważne jest bycie godnym zaufania i niezawodnym. Dotrzymujmy obietnic i dzielmy się prawdą. Może to czasami oznaczać rozmowę o czymś, czego partner nie chce słyszeć, jednak otwartość pomaga zbudować emocjonalną intymność i zażyłość w związku, co pomoże miłości.
No i nikt nie jest doskonały, każdy popełnia błędy. Szanowanie partnera to dawanie mu prawa do tego. Długoterminowe relacje mają swoje wzloty i upadki. Warto rozwiązywać problemy od razu, gdy się pojawiają, zamiast ignorować je i mieć nadzieję, że same znikną. Ważne jest też, aby mówić "przepraszam" lub "odpuszczam" i to powinno naprawdę coś znaczyć. Cierpliwość i przebaczenie to jedne z najsilniejszych form wsparcia.

O jakie relacje warto najbardziej dbać?

- To oczywiste, że najwięcej energii i zaangażowania wkładamy w bliskie związki, ale w ogóle warto dbać o nasze relacje z otoczeniem i starajmy się robić to szczerze. Tworzymy wtedy pozytywne połączenia z ludźmi i wcielamy w życie zasadę, że świat lubi ludzi, którzy lubią świat.
No i na koniec, choć może od tego powinnam zacząć, dbajmy o relację ze sobą. Od niej się wszystko zaczyna i wbrew temu, co może się wydawać, to jest najważniejsza relacja, bo decyduje o tym, co dajemy i co dostajemy. Czując szacunek do siebie, akceptując siebie, mając odwagę być sobą, dajemy to, co mamy najlepszego i nie manipulujemy nikim, by zasłużyć na akceptację i wzajemność.